TOŻSAMOŚĆ PŁCIOWA / TOŻSAMOŚĆ PŁCI / IDENTYFIKACJA PŁCIOWA (ang. gender identity)
termin, przez który rozumie się gender (psychologiczną, kulturową płeć) z którą jednostka się identyfikuje. Kulturowo i społecznie zdeterminowane wyobrażenie własnej osoby – koncepcja samej lub samego siebie – jako kobiety lub mężczyzny. Jest to forma tożsamości społecznej.
TRANSGENDERYZM (TG)/TRANSPŁCIOWOŚĆ
Niezgadzanie się na rolę płciową, do której niejako zmusza nas nasza płeć biologiczna i związane z nią tradycje postępowania, pojmowania itd.; niezgadzanie się ze swym rodzajem (męskim, żeńskim) przypisanym; transgenderysta może uważać się za płeć przeciwną, za płeć „trzecią”, za androgyna (intergender) etc., „other”, „agender”; transgenderyści niekoniecznie pragną zmienić swoją płeć biologiczną, skupiają się raczej na określeniu bądź dookreśleniu swojej płci mózgu, płci mentalnej;
Pierwotnie termin transgender oznaczał po angielsku osoby transpłciowe znajdujące się na kontinuum pomiędzy transwestytyzmem a transseksualizmem: pragnące funkcjonować w społeczeństwie jako osoby płci przeciwnej do biologicznej, ale odmawiające pełnej (genitalnej) korekty płci.
W latach 80. termin ten uzyskał nowe, szerokie znaczenie – jest to termin zbiorczy, obejmujący osoby transseksualne, transwestytycznei inne, które przynajmniej częściowo nie utożsamiają się ze swoją płcią biologiczną/utożsamiają z inną niż biologiczna.
TRANSSEKSUALIZM/TRANSSEKSUALNOŚĆ (TS) (z łac. transie → przechodzenie)
Zaburzenie płciowej identyfikacji, odczuwanie rozbieżności między płcią swojego ciała a płcią swojego mózgu, swoją płcią mentalną; NIE NALEŻY do tzw. parafilii seksualnych (tzn. dewiacji seksualnych, zboczeń seksualnych), ale traktowany jest jako odrębna kategoria; w czasach nam współczesnych możliwa jest korekta płci (operacja, terapia hormonalna), z której mogą skorzystać transseksualiści; istnieją dwa typy transseksualizmu: M/K (osoba o biologicznej płci męskiej pragnąca zmienić ją na żeńską) oraz K/M (w przypadku sytuacji odwrotnej); w Polsce zabiegi wykonywane są od lat 60′; zjawisko transseksualizmu istnieje od dawien dawna w wielu kulturach (zob. hidźra, berdache).
TRANSWESTYTYZM (TV)
upodobnianie się do osoby płci przeciwnej poprzez ubiór i zachowanie w celu osiągnięcia satysfakcji emocjonalnej (transwestytyzm podwójnej roli) bądź seksualnej (transwestytyzm fetyszystyczny).
1. TRANSWESTYTYZM O TYPIE PODWÓJNEJ ROLI – polega na ubieraniu się w stroje płci przeciwnej w celu uzyskania zadowolenia z chwilowego doświadczenia bycia osobą płci przeciwnej, bez pragnienia trwałej zmiany płci. Przebieranie obywa się bez satysfakcji seksualnej.
2. TRANSWESTYTYZM FETYSZYSTYCZNY – rodzaj parafilii seksualnej, stan, w którym (u heteroseksualnych mężczyzn) jedynym lub preferowanym sposobem osiągania satysfakcji seksualnej jest przebieranie się w stroje kobiece i wykonywanie w tym czasie masturbacji lub czynności seksualnych z drugą osobą.
UWAGA!!!
Jedynie transwestytyzm podwójnej roli jest związany z tożsamością płciową!
TRIGENDERYZM
identyfikacja płciowa, w której osoba oscyluje pomiędzy zachowaniami męskimi, kobiecymi oraz „trzeciej płci” (agender, połączenie płci męskiej i żeńskiej, lub innych tożsamości genderqueer). Osoba trigender może przechodzić z jednej płci w drugą w zależności od nastroju lub sytuacji, może też „mieszkać” dwie lub więcej płci w tym samym czasie. Trigender podlega ogólnym kategoriom genderqueer lub androgynii.
„TRZECIA PŁEĆ”
rodzaj płci społecznej, występujący u mężczyzn i kobiet (płeć genetyczna). Głęboko zakorzeniona w niektórych kręgach kulturowych. Przykłady:
- · Kathoey w Tajlandii – wyróżnia się męskie kathoey (K/M) i kobiece kathoey (M/K)
- · Hidźra (hijra) w kulturach Azji Południowej
- · Winkle (berdache) w rejonach południowego Pacyfiku i wśród północno -amerykańskich Indian
- · Xanith wśród Arabów w Omanie
- · Muxe w stanie Oaxaca (Meksyk)
- · Dziewice Kanonu w albańskim prawie zwyczajowym